TẠ VĂN SỸ
HOÀNG THANH HƯƠNG – ĐÊM SƯƠNG VÀ NGÀY CŨ
(Đọc tập thơ “Tự cảm” nxb Hội Nhà văn 2005)
“Đi hết đêm đầy sương/ Nhớ những ngày đã cũ” là một trong những câu thơ hay của Hoàng Thanh Hương mà người đọc gặp được trong tập thơ Tự cảm đầu tay.
Vâng, đêm đầy sương thì vốn dĩ là nét đặc trưng của Tây nguyên, điều này ai cũng biết; còn những ngày đã cũ thì dĩ nhiên là của riêng Hương! Người đọc tò mò thử tìm xem nỗi niềm tự cảm ấy trong những đêm đầy sương và những ngày đã cũ!
Hoàng Thanh Hương dân tộc Mường, vừa 12 tuổi theo cha mẹ rời quê nhà trung du Phú Thọ ven sông Hồng vào định cư nơi phố núi Plei Ku – Tây nguyên.
12 năm - một thời niên thiếu ở quê nhà cũng đủ cho tâm hồn nhạy cảm của cô bé hãy còn vương lấm ít nhiều phù sa đồng bãi trong ký ức. Và một thời thiếu nữ nơi xứ nắng gió sương mù Tây nguyên cũng đủ nhuộm vàng một hồn thơ đa cảm như dã quỳ hoang dại chốn hoang sơ. Những ký ức xa mờ xứ Bắc, những cảm xúc ngợp tràn Tây nguyên và những yêu thương rung động buồn vui của thuở đầu đời là những chất liệu lắng đọng lại, tạo nên nội dung tập thơ mỏng mảnh.
Cứ phải “đi hết đêm đầy sương” ở cái phố núi Plei Ku độc đáo ấy – cái phố núi mà trước đây có lần nhà thơ Vũ Hữu Định ghé qua để lại bài thơ xuất thần: -“Phố núi cao phố núi đầy sương/ Phố núi cây xanh trời thấp thật buồn…/ Ở đây buổi chiều quanh năm mùa đông!”… Những dòng thơ ấy nương theo giai điệu phù thủy của nhạc Phạm Duy còn ngân mãi đến bây giờ - Khi ấy ta mới đủ xúc cảm để mà “nhớ những ngày đã cũ” cùng tác giả.
Những ngày đã cũ mà người đọc nhận ra đầu tiên trong tập thơ là chút hoài niệm mơ hồ về phương trời cố xứ. Phương Bắc quê nhà xa xăm trong ký ức của cô bé chỉ còn là những khái niệm, những biểu trưng, ước lệ kiểu sông Hồng ngầu đỏ, đồng bãi, đồi chè… Là những triền đê, mưa phùn, cây cau đầu giếng nước… Là những hương trám bùi, chùm dâu da, cành sấu… Nghĩa là, như đã nói, với bản chất thông minh và nhạy cảm, dẫu lìa xa từ thuở bé nhưng dấu ấn tuổi thơ hãy còn vương vít ít nhiều trong tâm trí. Gặp cơn mưa nhẹ Tây nguyên Hoàng Thanh Hương liên tưởng về mưa phùn xứ Bắc: -“Cơn mưa lạc giống mưa phùn xứ Bắc/ Thấm se hồn xa xót nhớ quê! (Phố xuân). Nhớ thương quê không về thăm quê được, bèn thác nỗi lòng mình qua một nhắn nhủ ân tình: -“Mai anh có về qua ngõ/ Nhớ ghé thăm bờ đê xưa/ Hôn lại khoảng trời đầy gió/ Người ơi nhớ đến bao giờ?” (Nếu). Ngay cả khi họa hoằn được về thăm quê nhưng nghĩ đến lúc chia xa, người thơ lại ngậm ngùi day dứt: -“Ta trở về bơ vơ/ Não nuột lời ru trưa hè nắng nỏ/ Lại một lần đi lại một lần thêm nhớ/ Những ngày xưa… biết đến bao giờ?” (Biết đến bao giờ). Vẩn vơ mãi trong nỗi chia xa dằng dặc đó khiến người thơ trẻ như già cũ hẳn đi khi có những tứ thơ, hình ảnh thơ cũ kỹ, cổ điển của ca dao, Đường thi: -“Thôi, đừng đợi một người không thể đến/ Xót cánh cò phiêu lãng phía chân mây” (Gửi ngày xưa)...
Cũng dễ hiểu thôi, vì tâm trạng, cảm thức của người xa quê ai ai cũng vậy. Điều đáng nói ở đây là con người ấy không bao giờ nguôi quên cội nguồn Đất Tổ! Mà điều này đã sớm in hằng trong tâm thức của một công dân trẻ với những câu thơ da diết nỗi niềm được chắt lọc ra từ thẳm sâu linh thức: -“Đêm trăng sáng chợt nghe câu hát/ Dù ai đi ngược về xuôi…” (Tuổi thơ). Vâng, “Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng Mười tháng Ba” là câu ca đã thuộc nằm lòng của mọi con dân đất Việt. Ở đây tình yêu quê nhà đã quyện cùng tinh thần dân tộc, tức là chạm được vào điều đáng trân trọng và cao đẹp nhất của mỗi con người là cái ý thức công dân.
Có miền quê cũ để nhớ và cả một quê hương mới để yêu hẳn là người luôn phải chịu áp lực phân thân trong tâm cảm. Quả vậy, ở Tây nguyên thì nhớ Bắc, về Bắc lại nhớ Tây nguyên: -“Ta về giữa mùa thu/ Nắng vàng tươi xứ Bắc/ Cứ nhớ quay nhớ quắt/ Cao nguyên mưa và em” (Gửi mùa mưa). Nhớ Bắc là ký ức tuổi thơ, nhớ Tây nguyên là niềm yêu quê mới. Miền đất mới có những đêm đầy sương để người con gái đa cảm lang thang và cảm nhận vào mình bao điều tươi mới. Và cứ thế, Tây nguyên ùa vào thơ Hoàng Thanh Hương đủ mọi sắc màu, cung bậc với những câu thơ ngát tràn rung động và xúc cảm. Này là hoa dã quỳ vàng đặc chủng Tây nguyên: -“Về Plei Ku đi em/ Rực đồi hoa quỳ dại/ Đường dốc dài trăm lối/ Đỉnh Chư Pông mây mù” (Về Plei Ku); -“Nở vàng hoa quỳ dại/ Ngày em về miền xa…/ Thương một người tóc rối/ Ngẩn tìm hoa quỳ vàng/ Rải dọc chiều bụi đỏ” (Nỗi nhớ); -“Giấc mơ trôi giữa mùa khô/ Võ vàng hoa quỳ dại” (Ngàn năm); -“Hoa dã quỳ nở vàng tươi đầu dốc/ Nắng thơm hương cỏ mật gọi xuân về” (Phố xuân); -“Gọi mùa xuân cúc quỳ rực cao nguyên/ Hoa năm ngoái gài vàng khung cửa sổ” (Mùa xuân)... Này là hoa Pơ-lang đỏ thắm đại ngàn: -“Em, bông Pơ-lang của núi/ Em, đóa quỳ vàng của đồi” (Tây nguyên mùa xuân); -“Tháng Ba/ Rực cháy bông Pơ-lang triền núi” (Tháng Ba); -“Plei Ku của tôi/ Tháng Ba về Pơ-lang xòe rực rỡ/ Em gái Bahnar gùi nắng vàng qua phố” (Tháng Ba Plei Ku); -“Những bông Pơ-lang đầu tiên của núi/ Cháy bỏng niềm mong/ Như mắt ai gọi mắt ai về” (Pơ-lang)… Này là lễ hội tưng bừng nơi buôn làng thân thuộc: -“Uống mười kăn
Tình yêu và cuộc sống cũng là một nét vẽ đậm nét khác của tập thơ. Chính ở đề tài này người đọc bắt gặp niềm sâu thẳm nhất của Hoàng Thanh Hương vào những đêm đầy sương lang thang nơi phố núi: -“Cao nguyên dài những đỉnh dốc chênh vênh/ Người hò hẹn nhau khuya về ấm áp/ Chỉ có riêng em một mình ngược dốc/ Cố vỗ ru lòng đừng nhớ ngày qua” (Đêm cao nguyên); -“Ngược thời gian trở về ngày xưa/ Thuở ấy hồn nhiên như gió” (Gửi ngày xưa). Vâng,“Ngày qua” hay “ngày xưa” thì cũng đều là… “ngày cũ”, đấy là thời hồn nhiên, là thuở chớm yêu rười rượi đẹp: -“Hạnh phúc của con/ Khi con đã lớn rồi/ Cha mẹ bảo con là cô gái đẹp/ Người ấy đến và hình như con biết/ Mình đang yêu!” (Hạnh phúc); -“Khi anh nói yêu em/ Nắng mai chợt rực vàng/ Má em ửng đỏ/ Rì rào ngọn gió/ Gọi mùa xuân sang” (Nắng xuân); -“Trong giấc mơ của em/ Anh đến thật dịu dàng/… Anh có thật sẽ về như mỗi giấc mơ?” (Giấc mơ của em)… Tình đầu bao giờ cũng đẹp và chóng tan. Trong thơ Hoàng Thanh Hương cũng thế. Hương có những ý thơ đẹp và tinh tế về nỗi tiếc nhớ của chia xa ấy: -“Anh đừng nói xa em/ Và ánh mắt đừng cháy lên điều đó!” (Đừng nói); -“Hãy nắm tay nhau một lần sau cuối/ Lời nói dối cuối cùng xin hãy nói yêu em!” (Lời nói dối cuối cùng) – Lúc này nỗi lòng thiếu nữ được Hương đặt vào những câu thơ buồn đẹp lung linh, giàu nữ tính: -“Cứ để trái tim nhẹ nhàng thổn thức/ Ai chả có một người đâu đó ngày xưa!” (Ngày xưa); -“Ngàn năm đợi ngàn năm người tới trễ/ Một cung buồn lạc giữa triệu niềm vui” (Đợi chờ)...
Đêm Tây nguyên bao giờ hết được sương bay, và mỗi ngày qua đi ngày nào chả cũ? Hoàng Thanh Hương thì vẫn làm thơ và nhớ về những nỗi niềm riêng. Với một người thơ trẻ có lẽ chưa nói trước được gì nhiều vì đường thơ còn rộng dài xa thẳm. Chỉ mong những tập thơ sau người con gái xứ Mường đang dần khẳng định mình trên đất Tây nguyên này sẽ tránh được những vụng về nho nhỏ ở tập đầu tay.
Tạ Văn Sỹ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét