tan van

                     

   Sông mùa gió xuân

                     Tản bút Hoàng Thanh Hương

Khi những đợt lạnh liên tiếp nối nhau về cái phố thị ven sông là Tết đến. Tôi thích những buổi chiều triền đê cỏ may xiêu xiêu, gió hiu hiu thổi vào từ lòng sông Hồng lững lờ ngoài xa, sương mù mù phía những rặng tre, hàng dổi cuối làng. Các chị, các mợ đi chợ phố về má đỏ au au, môi căng vì rét, thúng hàng đội trên đầu, lóng lánh mắt, đung đưa tóc dài đen chấm thắt lưng, tiếng chòng ghẹo ráp đôi, tiếng cười giòn tan xao động cả chiều yên ả.

Tôi - đứa con gái xa quê ngót hai chục năm, kí ức quê cha như đốm sáng đom đóm, lập lèo dẫn dắt vào mộng mị mỗi bận nhớ. Xuôi đê về xóm, con đường sạch láng, xanh thẫm cúc tần, dây tơ hồng giăng mắc chỗ thưa, chỗ mau vàng mọng. Đây là vùng chuối, ngô, khoai, lạc. Đất ven sông mỡ màu, mùa nào cây ấy cứ ngút ngát lên xanh, đơm bông đậu quả, đất chẳng phụ tay người vun xới. Mùa nào thức ấy, trĩu nặng gánh các mợ, các chị tôi chân đất quần sắn phăng phăng băng bãi. Gió sông Hồng cứ thổi như ngàn năm vẫn thế, gió như một thân quen đến nỗi một ngày bỗng nhiên gió lặng, chị tôi chống cuốc ngó lơ ngơ lòng sông rộng kéo sóng lăn tăn về mạn bờ kia phấp phỏng. Chị chờ điều gì từ mỗi xuân sang? Tôi chẳng đủ lớn để xẻ chia, để thấu hiểu nỗi lòng thiếu nữ mong tình. Khi một chuyến về tìm chị, người làng bảo chị chẳng đợi nổi lời hứa vu vơ của người ấy, bỏ đi Nam bặt tin hơn chục năm rồi. Tôi về đúng mùa xuân, gió sông Hồng phơ phất, sương trắng mơ màng chập chiều tàn và sớm mai, lẩn thẩn ra bãi, chỗ chị đứng chống cuốc ngày lặng gió năm nào giờ là một con đường nhỏ nhỏ kéo dài tít tắp về xóm dưới đê, ngăn tách hai bên những triền đất khoanh khuôn vuông vắn đang mùa trồng bí đỏ, lạc, đỗ xanh. Bây giờ qua giêng không còn sợ đói như ngày xưa nhưng cảm giác về những tháng ba ngày giáp hạt dường như vẫn còn dầy trong óc tôi mỗi  khi ở lại quê dăm bữa nửa tháng. Ôi tuổi thơ những khoai bùi, ngô bung, chuối luộc mà lớn, mà chị em vịt gà chiu chắt. Giờ cơm trắng, canh giò nhiều khi hiu hắt, vẫn biết chúng mình lớn khôn thì phải yên bề gia thất, nhưng hẹn được nhau đủ đầy quây tụ một bữa cơm tết sao mà khó. Hoặc có được cũng thấp thỏm vài hôm thì đứa bay Sài Gòn quần quật mưu sinh, đưa ngược tàu về Phú Thọ lo đằng con nhỏ. Qua xuân bố mẹ ngồi nhìn mâm cơm buồn hiu, nhớ hết đứa này sang đứa khác, rồi tẩn mẩn kể toàn chuyện cũ. Mùa xuân nào gió sông Hồng cũng thổi, lúc dịu dàng phơ phất như hôn, như vuốt, lúc rú rít phà lạnh vào từng góc ngõ xóm men sông quê bên lở. Nhưng dầu có đi mãi chưa kịp về, hay đã về được dù chỉ là vài ngày vui tết với ông bà, họ hàng bà con thì ai ai cũng luôn nhớ như in cái gió sông mùa xuân. Như một ban phước tinh khôi ngày đầu năm mới, như báo hiệu một năm bình an mưa thuận gió hòa hay thiên tai thất bát. Thế mới hiểu vì sao đúng giao thừa bác trưởng họ ăn mặc tề chỉnh, cầm ba nén nhanh thơm đứng giữa sân gạch lạy bốn phương xong, liền quay chính về hướng sông mà cúi gập người lạy 3 lạy thành kính, xuýt xoa khấn vái thần sông phù hộ năm mới mưa thuận gió hòa mùa màng bội thu, con cháu vui khỏe, bình an từ đầu năm đến cuối năm. Hóa ra sông và gió sông Hồng quê tôi tự bao giờ đã trở thành tâm thức của mỗi một người con sinh ra và lớn lên nơi vùng đồng bãi này. Khi tôi viết bài này, quê nhà giá rét, gió liu riu triền đê, tôi chỉ mơ hồ cảm giác thịt da gai lên trong nỗi nhớ, nỗi ước ao được ưỡn ngực đứng trước lòng sông mờ mù sương chiều và hít sâu luồng gió sông xuân đang dâng ngợp ngoài kia.

                                                                    23h, 17/12/ 2011

    HTH